Samen sterk: hoe we samen zorgen voor veilig bloed

Veilig bloed, daar staan we voor. Iedereen heeft het recht om veilige bloedproducten te krijgen. Daarom is de veiligheid van het bloed, plasma en de bloedplaatjes die we inzamelen even belangrijk als het inzamelen van voldoende bloedproducten. Zonder uitzondering. Een samenspel van verschillende controlelagen maakt dat we die veiligheid kunnen garanderen.

Beginnen bij het begin: de vragenlijst

Om de veiligheid van bloed, plasma en bloedplaatjes te verzekeren, moeten donoren aan bepaalde vereisten voldoen. Daarom vult elke donor - bij het begin van elke donatie - een medische vragenlijst in. Deze lijst polst naar de gezondheidstoestand, eventuele medische behandelingen, buitenlandse reizen en risicosituaties. Een waarheidsgetrouw ingevulde medische vragenlijst is één van de belangrijkste pijlers voor veilige bloedproducten.

Vinger aan de pols

Met je handtekening onder de vragenlijst, geef je je geïnformeerde toestemming om bloedproducten te laten afnemen. Daarna overloopt een arts samen met jou je antwoorden en stelt eventueel bijkomende vragen. Dit is ook het uitgelezen moment om zélf al je vragen te stellen. De arts controleert je polsslag, bloeddruk en gewicht, zodat het volume van de afname bepaald kan worden. De arts checkt ook of er voldoende hemoglobine in je bloed aanwezig is - het ijzerhoudend eiwit in de rode bloedcellen dat zorgt voor het transport van zuurstof tussen je longen en je lichaamscellen. Wanneer dit allemaal in orde is, krijg je groen licht om te doneren. Samen met de medische vragenlijst vormt de check-up bij de arts dus de eerste laag voor de garantie van veilig bloed.

Een flink staaltje testen

Bij elke afname, ongeacht het bloedproduct dat je geeft, neemt de verpleegkundige enkele bloedstaaltjes af. Sinds 4 juni 2018 wordt één extra staaltje afgenomen: in plaats van vijf staalbuisjes worden er nu zes gevuld. Dat heeft te maken met een veranderde procedure bij de ‘plasmafractioneerder’, die plasma verwerkt tot levensreddende geneesmiddelen. In plaats van gepoolde staaltjes te gebruiken, met plasma van vele verschillende donoren, wordt er nu gekozen voor één extra staalbuisje per donor. Op die manier wordt bij een positieve test uitgevoerd door de plasmafractioneerder enkel de donatie van die ene donor onbruikbaar – wat natuurlijk een groot voordeel is.

De andere 5 staalbuisjes worden getest door het Centraal Donorlaboratorium van Rode Kruis-Vlaanderen – dat dagelijks zo’n 1.800 donaties analyseert. Na de afname worden er verschillende onderzoeken uitgevoerd op de buisjes: een telling van de rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes, serologische tests die hiv, hepatitis B en C en syfilis antistoffen opsporen, een bloedgroeptest en ten slotte de NAT-test, die hepatitis B en C en hiv virus opsporen, wat in een nóg vroeger stadium de infectie kan ontdekken.

De bloedproducten zelf – je bloed, plasma of bloedplaatjes – ondergaan ook nog een aantal bewerkingen om ze veiliger te maken. Zo worden de witte bloedcellen uit het bloed verwijderd om het risico op nevenwerkingen bij transfusie te verkleinen. Plasma en bloedplaatjesconcentraten ondergaan dan weer een ‘pathogeeninactivatie’. Daarmee worden ziektekiemen -als die ondanks alle andere voorzorgsmaatregelen in het product aanwezig zouden zijn- geëlimineerd.

Bouwen op vertrouwen

Zoals je ziet, stellen we heel wat in het werk om veilige bloedproducten aan te kunnen leveren. En ook de donoren zijn daar een onmiskenbaar belangrijke factor in. Want een nauwkeurig en correct ingevulde medische vragenlijst vormt het stevige fundament waarop wij verder onze veiligheidsprocedures bouwen. En met resultaat, want dankzij onze strenge donorselectie, gecombineerd met betrouwbare tests en productieprocessen is België is één van de veiligste landen ter wereld op vlak van bloedtransfusie. Twijfel je of je mag doneren? Dan kan je hier altijd even de zelftest doen! Toch nog twijfels? Kom gerust langs – dan bekijkt de arts samen met jou of je mag doneren of niet.

Bedankt voor je steun!