Orkaan Matthew in Haïti: nood aan meer middelen voor rampenparaatheid

Orkaan Matthew heeft in Haïti aan meer dan 800 mensen het leven gekost, tienduizenden mensen zijn dakloos en de landbouw en visserij in het zuidwesten van het land zijn grotendeels vernield. Terwijl ook andere landen in de regio, zoals de Dominicaanse Republiek, Cuba en Jamaica werden getroffen door de orkaan, is het dodentol en de geleden schade in Haïti, het armste land in de Caraïben, veruit het grootst. 

Nochtans heeft het Haïtiaanse Rode Kruis (HRK) wel degelijk inspanningen geleverd om, met de beperkte middelen waarover het beschikte, zo goed mogelijk voorbereid te zijn op de impact van de meest krachtige orkaan die het land trof in 50 jaar. 3.000 vrijwilligers uit 14 Rode Kruisafdelingen werden ingezet om tienduizenden mensen te evacueren en veilig onderdak te bieden. Ook werd de bevolking, vóór de orkaan het land bereikte, door de Rode Kruisvrijwilligers gesensibiliseerd over het nemen van preventieve maatregelen op het vlak van rampenparaatheid, hygiëne en gezondheid.

Verder werden noodvoorraden van eerstehulp-, water- en sanitatie en hygiënekits aangelegd in de gebieden waarvan verwacht werd dat ze het zwaarst getroffen zouden worden. Dankzij een goede paraatheid heeft het Haïtiaanse Rode Kruis ongetwijfeld heel wat levens gered en meteen efficiënt hulp kunnen bieden toen de verwoestende orkaan toesloeg.

Maar de middelen waarover het Haïtiaanse Rode Kruis beschikte voor rampenparaatheidsprogramma's waren onvoldoende om op grote schaal de schade door orkaan Matthew te kunnen beperken, zoals dat in de buurlanden wel gebeurde. Tevens is het belangrijk dat rampenparaatheid gecombineerd wordt met maatregelen op het vlak van duurzaam milieubeheer, zodat ook de onderliggende oorzaken van de grote kwetsbaarheid van de bevolking bij stormen, overstromingen en grondverschuivingen kunnen worden aangepakt.

Een voorbeeld van een dergelijke aanpak was een project van het Haïtiaanse en het Nederlandse Rode Kruis, dat werd opgezet met onbestede middelen na de aardbeving in 2010. In het gebied dat nu getroffen werd door orkaan Matthew werden enkele jaren geleden samen met de lokale bevolking steile berghellingen herbebost en op de bodem van de ravijnen werden tientallen stenen dammetjes gebouwd om bodemerosie te bestrijden en het risico van benedenstroomse overstromingen tegen te gaan. Deze interventies hebben er ongetwijfeld toe bijgedragen dat de schade aan mens en milieu in dat gebied beperkter bleef.

Daarom is het belangrijk dat in het kader van noodhulpoperaties, waar mogelijk, een bepaald percentage van de fondsen meteen besteed wordt aan een betere voorbereiding op toekomstige rampe. En dat dit gecombineerd wordt met een beleid dat niet enkel de symptomen aanpakt maar ook de onderliggende oorzaken van rampsituaties aanpakt. Alleen dan kan de vicieuze cirkel van steeds wederkerende rampsituaties worden doorbroken.