Hoe gewapende conflicten invloed hebben op vrouwen

8 maart is door de Verenigde Naties naar voor geschoven als ‘Internationale vrouwendag’. Het is vandaag dan ook het ideale moment om stil te staan bij de impact die gewapende conflicten hebben op vrouwen.

Niet inherent kwetsbaar

Onafhankelijk of de vrouwen behoren tot de partijen bij het conflict, hun vrijheid is ontnomen, ze intern of extern ontheemd zijn of ze gewoon burger zijn, vrouwen worden systematisch geconfronteerd met nadelen van gewapende conflicten. Vrouwen zijn niet inherent kwetsbaar, maar omwille van hun gender worden ze geconfronteerd met bepaalde specifieke risico’s. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• Vrouwen blijven alleen achter en moeten de rol van gezinshoofd opnemen. Dit ondanks de emotionele, psychologische en financiële verliezen die ze ervaren door het verlies van hun mannen en vaders.
  
  
• De noden van vrouwen in gevangenschap kunnen niet altijd opgevangen worden wegens een gebrek aan veilige en aparte faciliteiten voor vrouwen en kinderen.
  
  
• Wanneer een echtgenoot vermist raakt, ontstaat er soms onduidelijkheid over de positie van de vrouw onder nationaal recht. Ze zijn soms echtgenote noch weduwe, wat een invloed heeft op het recht tot eigendom of de voogdij over hun kinderen.
  
  
• De gebruikelijke bescherming tegen geweld is vaak minder aanwezig in tijden van gewapende conflicten. Hoewel ook mannen en jongens getroffen worden door seksueel geweld zijn vrouwen en meisjes in hoofdorde slachtoffer van dergelijk geweld.

Vrouwen en Rode Kruisactiviteiten

Het Rode Kruis houdt in haar activiteiten rekening met deze risico’s. Zo geeft het Internationale Rode Kruiscomité (ICRC) speciale aandacht aan het betrekken van vrouwen in haar activiteiten die er onder andere op gericht zijn:

• huishoudens te versterken inzake het bekomen van voedsel en inkomen,
• ondersteuning te bieden bij het opstarten van kleine ondernemingen,
• blootstelling aan risico’s, zoals seksueel geweld, te beperken tijdens dagelijkse activiteiten zoals het halen van water.

Vrouwen zijn agenten van hun eigen veerkracht

Vrouwen hebben de mogelijkheid om te herstellen van de gevolgen van geweld. Daarom betrekt het Internationale Rode Kruiscomité vrouwen en meisjes bij de ontwikkeling van de humanitaire respons op hun noden met als doel het versterken van hun eigen weerbaarheid. Zo wordt bijvoorbeeld het risico van geweld tijdens activiteiten zoals water of hout halen beperkt doordat vrouwen zich organiseren in groepen. Het ICRC helpt ervoor te zorgen dat vrouwen in staat zijn om veilig in groepen te bewegen.

Gebruik maken van bestaande capaciteiten

Het ICRC bouwt voort op de middelen en de capaciteiten van vrouwen en groepen vrouwen om zo steun te verlenen aan slachtoffers en getroffen gemeenschappen. In de Democratische Republiek Congo ondersteunt het ICRC consultatiebureaus (Maisons d'Ecoute) opgericht door lokale vrouwenorganisaties, die psychologische zorg en andere diensten aanbieden aan de slachtoffers van geweld.

Gemengde ICRC-teams

Gemengde ICRC-teams spelen een belangrijke rol in de effectiviteit van de operationele activiteiten door het Rode Kruis. Dergelijke teams bevorderen de toegang tot de slachtoffers en de getroffen gemeenschappen. In Pakistan hebben de inspanningen om de aanwezigheid van vrouwelijk personeel te waarborgen ertoe geleid dat het percentage vrouwen dat pre- en postnatale verzorging verkreeg, gestegen is met bijna 50% in 2015, ten aanzien van het voorgaande jaar.

Laten we beginnen vechten

Peter Maurer, President van het ICRC, zei afgelopen 6 februari het volgende:

"Ondanks de verschillende inspanningen en de vooruitgang in de hele wereld, is de kracht van de vrouwen nog te vaak onbenut, tot zwijgen gebracht, buitenspel gezet, of wordt ze als evident beschouwd. Natuurlijk zijn er uitzonderingen op deze beschrijving, maar al te vaak is dit de dagelijkse realiteit. Laten we beginnen vechten. Ik ben bereid om dit te doen als de leider van het Internationale Rode Kruiscomité, een van de grootste humanitaire hulporganisaties in de wereld, die grote kracht ontleent aan zijn begaafde vrouwen in het veld en op het hoofdkantoor. We moeten actief steunen op sterke vrouwelijke talenten en dit ook promoten, proactief de weg voor hen vrijmaken, hun posities in bestuursfuncties strategisch versterken en we moeten vrouwen steunen in het meer zelfzeker zijn".