Aantal slachtoffers van explosieve oorlogsresten neemt toe in Mosoel

Het Internationale Rode Kruiscomité (ICRC) uit zijn bezorgdheid over de burgers in Irak. Het medische team van het ICRC ziet een toename in het aantal slachtoffers van onontplofte oorlogsrestanten in Mosoel (Irak). 

Explosieve oorlogsresten

Oorlogen zouden geen slachtoffers meer mogen eisen eenmaal de vijandelijkheden beëindigd zijn. Nochtans blijven landmijnen, clustermunitie en andere explosieve oorlogsresten jaren na het einde van gewapende conflicten blind en zinloos toeslaan en veroorzaken ze een onaanvaardbaar hoog dodentol en lijden in de getroffen regio’s.

Bezorgdheid in Mosoel

Zo’n 800.000 personen zijn in de loop van het conflict vanuit Mosoel gevlucht. Families die nu terugkeren naar hun huis worden geconfronteerd met schade aan hun huizen, essentiële infrastructuur die vernietigd is, maar ook met onontplofte oorlogsresten. Mijnen in scholen en ziekenhuizen, explosieve oorlogsresten op en langs de wegen vormen een risico voor alle burgers, en in het bijzonder voor nieuwsgierige kinderen.

Zo werden twee vrouwen door het ICRC in een ziekenhuis van Mosoel behandeld nadat ze gewond werden door een boobytrap die getriggerd werd op het moment ze bij hun huis aankwamen. Een 9-jarige jongen is ernstig gewond geraakt toen hij op een geïmproviseerd explosief stapte. Dit gebeurde buiten het huis waarnaar zijn familie net was teruggekeerd.

Burgers worden gesensibiliseerd om de nodige voorzichtigheid in acht te nemen wanneer ze zich verplaatsen en het opruimen van dergelijke explosieve oorlogsresten moet een prioriteit worden in Mosoel. Het ICRC waarschuwt dat het aantal slachtoffers anders alleen maar zal toenemen.

Multidisciplinaire aanpak door het Rode Kruis

Het Rode Kruis is actief rond mijnenbestrijding en hanteert hierbij een multidisciplinaire aanpak. De focus ligt op informatiebeheer en het promoten van veilige gedrag, maar ook op het verwijderen van dergelijke explosieve oorlogsresten. Door onder andere de verspreiding van internationaal humanitair recht wordt er ingezet op het voorkomen dat dergelijke oorlogsresten in de buurt van burgers terechtkomen.

Informatiebeheer

Onder informatiebeheer wordt zowel het verzamelen, registreren als analyseren van informatie bedoeld. Het gaat dan onder andere over het lokaliseren van de plaats van vervuiling, de datum en locatie van incidenten en de profielen van de slachtoffers. Deze gegevens helpen om de gevaarlijke zones te identificeren en om opruimacties te prioriteren.

Waar mogelijk werkt het ICRC samen met de Nationale Rode Kruis of Halve Maanvereniging, de lokale autoriteiten of lokale organisaties om zo de plaatselijke capaciteit te versterken.

Bewustzijn creëren over de risico’s en het promoten van veilig gedrag/houding

Het identificeren van gedragspatronen waardoor mensen blootgesteld worden aan de gevolgen van dergelijke wapenverontreiniging, en het ontwikkelen en bevorderen van maatregelen om deze blootstelling te verminderen, vereist samenwerking met de gemeenschappen die door mijnen of andere explosieve oorlogsresten worden getroffen. Het ICRC organiseert daarom sessies over risicobewustzijn en veilig gedrag. Ze coördineren tussen de getroffen gebieden en de actoren betrokken bij het opruimen van dergelijke oorlogsresten. Verder informeert ze over de regels van het internationaal humanitair recht met betrekking tot het gebruik van deze wapens.

Risicobeheersing

Landbouwers moeten hun gronden bewerken, water en brandhout moet verzameld worden en vee moet men laten grazen. In landen die door conflicten worden getroffen, hebben mensen vaak geen keuze dan zich te verplaatsen door gebieden die door mijnen of andere explosieve oorlogsresten besmet zijn. Totdat de oorlogsresten verwijderd kunnen worden, kunnen incidenten vermeden worden door veiligere alternatieven te bieden. Zo bijvoorbeeld, markeert het ICRC veilige gebieden, biedt ze alternatieve brandstof- en waterbronnen aan en werkt ze met microleningen of subsidies voor kleine bedrijven.

Onderzoek en opruiming

Het ICRC heeft de capaciteit om gebieden die besmet zijn met explosieve oorlogsresten te onderzoeken en op te ruimen. Zij zal dergelijke werkzaamheden aangaan als aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Bijvoorbeeld wanneer het ICRC als enige actor toegang heeft tot het gebied en er humanitaire gevolgen zijn voor de nabijgelegen gemeenschappen.

In andere situaties zal het ICRC trachten (lokale) actoren te mobiliseren om deze opruimacties op zich te nemen, dit in overeenstemming met de internationale standaarden inzake mijnbestrijding. In plaats van zelf lange-termijn opruimprojecten op te starten, zal het staten technische en andere bijstand verlenen. Als onderdeel van deze inspanningen heeft het ICRC sinds 2015 ook zijn expertise op het gebied van medische ondersteuning versterkt. Dit omvat de ontwikkeling van gespecialiseerde uitrustingskits en training voor medische respondenten die opruimingsoperaties ondersteunen.

Irak, Oekraïne, Myanmar…

Niet enkel Irak is geconfronteerd door deze problematiek. Ook in Oekraïne, Myanmar, Ethiopië en vele andere door conflict getroffen landen is het ICRC actief rond mijnenbestrijding.

Het Rode Kruis roept dan ook op om dergelijke gevaarlijke en dodelijke oorlogsresten zo snel als mogelijk op te ruimen!